گاهاً مشکلات و مسائل اقتصادی، گاهاً عدم مدیریت درست، گاهاً قصور و کوتاهی خود فرد، منجر به ورشکستگی می‌شود. این موضوع علاوه بر از میان بردن اعتبار فرد در جامعه‌ای که وی را می‌شناسد، تبعات قانونی بسیاری را با خود به همراه خواهد داشت. ورشکستگی دعوایی است که به منظور اعلام توقف تاجر از تأدیه دیون و مطالباتی که بر ذمه‌اش قرار گرفته، اقامه می‌گردد. در ادامه مقاله از وب سایت دیوان خرد با ما همراه شوید تا به بررسی دعاوی ورشکستگی بپردازیم.
فرآیند ورشکستگی
ورشکستگی فرآیندی است که در آن یک شرکت یا فرد به دلیل ناتوانی در پرداخت کامل بدهی‌ها و تعهدات مالی خود مطابق با تعهدات قراردادی خود با مشکل مواجه می‌شود. این فرآیند معمولاً با تجمیع دارایی‌ها و محاسبه بدهی‌ها آغاز می‌شود و هدف اصلی آن حل مشکلات مالی و بازپرداخت بدهی‌ها در یک برنامه منظم و قابل پیش‌بینی است.
فرآیند ورشکستگی به طور کلی شامل مراحل زیر است:
- اندازه‌گیری وضعیت مالی: در این مرحله شرکت یا فرد به دلیل کمبود منابع مالی وام‌ها و بدهی‌های خود را ارزیابی می‌کند تا وضعیت دقیق خود را به تصویر بکشد.
- تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی: بر اساس سنجش وضعیت مالی، طرح‌هایی برای رفع مشکلات مالی و بازپرداخت بدهی‌ها ارائه می‌شود. این طرح‌ها ممکن است شامل مذاکره با طلبکاران برای تسهیل پرداخت‌ها، فروش دارایی‌ها یا کاهش هزینه‌ها و بدهی‌ها باشد.
- تعلیق پرداخت: اگر شرکت یا فرد نتواند بدهی‌ها را طبق برنامه پرداخت کند، ممکن است بخشی از پرداخت‌ها به طور موقت متوقف شود. این معمولاً برای دادن زمان برای طرح‌های بازسازی مالی و مذاکرات با طلبکاران انجام می‌شود.
- پرونده ورشکستگی: در صورت عدم رفع مشکلات مالی، شرکت یا شخص می‌تواند پرونده ورشکستگی خود را به دادگاه ارائه دهد. در این مرحله دادگاه بر اساس قوانین و مقررات مربوط و طرح‌های مالی نحوه بازپرداخت بدهی‌ها را تعیین می‌کند.
- بازپرداخت بدهی و تجدید ساختار مالی: پس از تصمیم دادگاه، شرکت یا فرد به تدریج بدهی خود را پرداخت کرده و بازسازی مالی را آغاز می‌کند. این مرحله ممکن است شامل فروش دارایی‌ها، تنظیم مجدد ساختار مالی یا تغییر استراتژی‌های تجاری باشد.
- هر فرآیند ورشکستگی ممکن است به ویژگی‌ها و قوانین کشور‌ها و نوع شرکت یا فرد مورد نظر بستگی داشته باشد، اما به طور کلی هدف اصلی ورشکستگی حل مشکلات مالی و بازپرداخت بدهی‌ها با یک برنامه منظم است.
منظور از دعوی قضایی چیست؟
پیش از اینکه به بررسی دعاوی ورشکستگی بپردازیم، باید بدانیم که منظور از دعاوی (جمع کلمه دعوی) چیست؟ به عملی که در آن یک شخص به عنوان خواهان علیه خوانده انجام می‌دهد و به دادگاه می‌رود تا خوانده را محکوم به خسارت و درخواست جبران خسارت یا اعمال قانون کند، دعوی قضایی یا اقامه دعاوی گفته می‌شود. در این موارد، خوانده باید پیرو شکایت خواهان در دادگاه حاضر و نسبت به خواسته خواهان ، پاسخگو باشد.
خوانده کیست؟
در علم حقوق، خوانده شخصی (حقیقی یا حقوقی) است که شخص خواهان به ضررش در دادگاه حقوقی صالح، اقامه دعوا می‌کند. در مقابل ادعای خواهان، خوانده می‌تواند از خود دفاع نماید.
خواهان کیست؟
به شخصی (حقوقی یا حقیقی) که خواسته خود را علیه خوانده در دادگاه درخواست می‌کند، خواهان یا مدعی گفته می‌شود. شخص مدعی می‌بایست درخواست (دعوی حقوقی) خود را در یک برگ مخصوص دادخواست، تنظیم و در دادگاه صالح، اقامه نماید.
ورشکستگی چیست؟
منظور از ورشکستگی چیست؟ دعاوی ورشکستگی چیست؟ شاید معنی عمومی این کلمه برای شما مشخص باشد ولی تعریف حقوقی ورشکستگی کمی متفاوت می‌باشد. هنگامی که یک تاجر توانایی پرداخت دیون و بدهی‌های خود را نداشته باشد، از نظر حقوقی ورشکسته شده است. بر اساس ماده 412 قانون تجارت، معنی ورشکستگی شخص تاجر یا یک شرکت تجاری، توقف پرداخت بدهی‌ها می‌باشد.
ورشکسته چه کسی است؟
به طور کلی به تجار یا شرکت‌های تجاری و بازرگانی که نتوانند بدهی‌های خود را پرداخت و به تعهدات خود عمل کنند، ورشکسته گفته می‌شود. از نظر معنایی، کلمه ورشکستگی و ورشکسته مشابه یکدیگر می‌باشند ولی از نظر حقوقی از یکدیگر متفاوت می‌باشند.
خوانده دعوای ورشکستگی
به شخصی که خواهان به ضررش (ضرر خود به هنگام ورشکستگی) در دادگاه حقوقی صالح اقامه دعوا می‌کند، خوانده دعاوی ورشکستگی گفته می‌شود. خوانده دعاوی ورشکستگی می‌تواند در مقابل ادعای خواهان جهت پرداخت ضرر ورشکستگی، از خود دفاع یا درخواست اقامه دعوای جدید نماید.
راه‌حل برای نجات از ورشکستگی
ورشکستگی به عنوان یک وضعیت مالی و تجاری ناخوشایند همیشه می‌تواند چالشی جدی برای صاحبان شرکت‌ها و سازمان‌ها باشد. اما درک و تسلط بر مکانیسم‌ها و فرصت‌هایی که ورشکستگی می‌تواند فراهم کند می‌تواند یک تجربه یادگیری مفید باشد. در این مقاله راه‌های شناسایی ورشکستگی‌ها، مدیریت صحیح آن‌ها و استخراج پیامد‌های مثبت از این فرآیند مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد.
شناسایی ورشکستگان:
ورشکستگی می‌تواند به طور ناگهانی یا در یک دوره زمانی طولانی اتفاق بیفتد. برای شناسایی آن‌ها می‌توانید از راه‌های زیر استفاده کنید:
- تحلیل مالی: بررسی بررسی‌های مالی، کاهش دستاورد‌های مالی، کاهش سرمایه‌گذاری‌ها و افزایش بدهی می‌تواند از شاخص‌های احتمالی ورشکستگی باشد.
- نظارت بر بازار: نظارت بر تغییرات بازار، افزایش رقابت و کاهش حجم فروش نیز می‌تواند به تعیین خطر ورشکستگی کمک کند.
- تحقیقات اقتصادی و صنعتی: بررسی روند‌ها و عوامل اقتصادی و صنعتی می‌تواند به تشخیص زودهنگام مشکلات ورشکستگی کمک کند.
مدیریت ورشکستگی:
مدیریت صحیح ورشکستگی می‌تواند اثرات منفی آن را کاهش دهد و پیامد‌های مثبتی را به همراه داشته باشد:
- تسویه بدهی: مذاکره با طلبکاران، تنظیم برنامه‌های بازپرداخت بدهی و تجدید ساختار مالی می‌تواند به پرداخت بدهی‌ها کمک کند.
- بهبود عملکرد عملیاتی: بهبود فرآیند‌ها، کاهش هزینه‌ها و افزایش بهره وری می‌تواند به بهبود عملکرد کسب و کار کمک کند.
- تغییر مدیریت: تغییرات در تیم مدیریت و اجرای استراتژی‌های جدید می‌تواند راه حل‌های جدیدی برای خروج از ورشکستگی ارائه دهد.
استخراج پیامد‌های مثبت:
اگرچه ورشکستگی‌ها با چالش‌هایی همراه هستند، اما می‌توانند فرصت‌هایی را نیز به همراه داشته باشند:
- تجدید ساختار: ورشکستگی می‌تواند فرصتی برای بررسی و بهبود ساختار سازمانی و مدل کسب و کار باشد.
- نوآوری: این فرآیند می‌تواند منجر به نوآوری‌های جدید و بهبود فرآیند‌ها و محصولات شود.
- یادگیری و تجربه: ورشکستگی می‌تواند فرصتی برای درس گرفتن از اشتباهات گذشته و تبدیل آن‌ها به تجربیات مفید باشد.
انواع گوناگون دعاوی ورشکستگی
به طور کلی، دعاوی ورشکستگی به 3 دسته تقسیم می‌شود.
- ورشکستگی عادی
- ورشکستگی به تقلب
- ورشکستگی به تقصیر
1-ورشکستگی عادی
در ورشکستگی عادی، علت ورشکستگی شخص بدون هیچ‌گونه تقلب یا تقصیری می‌باشد؛ افرادی که به صورت عادی ورشکسته شده‌اند، معمولاً با مشکلات تحریم یا اتفاقات غیر منتظره روبرو شده‌اند.
2-ورشکستگی به تقلب
نوع دیگر دعاوی ورشکستگی، ورشکستگی به تقلب می‌باشد. در صورتی که شخص تاجر با انجام عمل سوء استفاده، خود را ورشکسته کند، ورشکستگی به تقلب رخ داده است؛ در اینگونه موارد، شخص مذکور به عنوان مجرم شناخته می‌شود. با اینگونه افراد برابر با قانون جمهوری اسلامی ایران برخورد می‌شود. از اصلی‌ترین دلایل ورشکستگی به تقلب می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- از میان بردن اموال با معاملات صوری که حقیقت ندارد.
- ایجاد بدهی غیر حقیقی بیشتر از آن میزان اصلی خود.
- مخفی نمودن تمام دارایی خود.
افرادی که با تقلب ورشکسته شده‌اند، بنا بر ماده 671 قانون مجازی اسلامی، آن افراد به 6 ماه تا 2 سال حبس محکوم می‌شوند.
3-ورشکستگی به تقصیر
آخرین مورد از انواع موارد دعاوی ورشکستگی، ورشکستگی به تقصیر می‌باشد. در اینگونه موارد، شخص به خاطر رخ دادن خطا یا عملی از طرف تاجر، ورشکسته می‌شود. بنا بر ماده 541 قانون تجارت، ورشکسته به تقصیر از جرایم غیر عمد می‌باشد. همچنین اینگونه ورشکستگی ممکن از به علت نبود دفتر تجاری، تعهدات پذیرش تعهداتی بیشتر از تعهدات مالی شخص و یا حتی مبهم و پیچیده بودن صورت دارایی رخ داده باشد.
ورشکستگی تاجر
منظور از ورشکستگی تاجر این است که تاجر نتواند تادیه دیون خود را پرداخت نماید. کلمه ورشکستگی مختص تاجران بوده و چنانچه افرادی عادی (غیر تاجر) نتوانند دیون خود را پرداخت نمایند، نام ورشکسته به آن‌ها داده نمی‌شود، بلکه به این افراد معسر گفته می‌شود. علت ورشکستگی تاجر یا یک شرکت تجاری، توقف از تأدیه وجوهی می‌باشد؛ حکم تاجر ورشکسته در حین‌الفوت به صورت توقف قرار گرفته ولی حتی می‌توان این حکم را تا 1 سال پس از مرگ وی نیز صادر کرد.
موارد صدور حکم ورشکستگی
در هنگام دعاوی ورشکستگی، افراد جهت صدور حکم ورشکستگی باید موارد زیر را داشته باشند:
- برحسب اظهار خود تاجر
- برحسب تقاضای مدعی العموم (در حال حاضر، برحسب تقاضای رئیس دادگستری شهرستان)
- به موجب تقاضای یک یا چند تفر از طلبکارها
دادخواست ورشکستگی تاجر
به طور کلی رسیدگی در دعاوی حقوقی با تقدیم دادخواست آغاز می‌شود. اوایل دادخواست اعلام ورشکستگی تنها یک فرم چاپی کاغذی را داشت، اما امروزه جهت انجام دادخواست ورشکستگی باید به دفاتر خدمات قضایی مراجعه و درخواست خود را ثبت نمایید؛ درخواست شما پس از ثبت به شعب مربوطه ارسال می‌شود.
یک دادخواست شامل مواردی از جمله خواهان و خوانده، تعیین خواسته و دلایل و منضمات است که باید آن‌ها را تکمیل نمایید. اعلام ورشکستگی ممکن از که از سوی هر شخصی اعلام شود:
1- اعلام ورشکستگی توسط تاجر
به هنگام دادخواست ورشکستگی تاجر، تاجر باید در مدت زمانی 3 روز، ناتوانی خود را در پرداخت بدهی و تعهدات نقدی خود به دفتر محکمه محل اقامت خود اظهار نماید؛ همچنین باید صورتحساب دارایی و کلیه دفاتر تجاری خود را به محکمه تسلیم تا مورد بررسی مراجع مربوطه قرار گیرند. تمامی صورتحساب‌های مورد نظر قانون‌گذار باید از هر جهت کامل باشند تا در زمان تصمیم گیری و اعلام ورشکستگی مورد استفاده دادگاه قرار گیرند.
2- اعلام ورشکستگی توسط طلبکاران
در اکثر موارد، تاجران حاضر به اعلام ورشکستگی خود نمی‌باشند و سعی دارند که آن را مخفی سازند؛ در اینگونه موارد، طلبکارانی که پرداخت مطالبات تجاری آن‌ها دچار وقفه شده است، می‌توانند ورشکستگی تاجر مذکور را به دادگاه اعلام نمایند؛ پس از اعلام ورشکستگی توسط طلبکاران، دادگاه تاجر مذکور را احضار و بررسی وضعیت دارایی وی و همچنین نحوه پرداخت بدهی‌هایش را از او جویا می‌شود؛ در صورتی که دادگاه تشخیص دهد که تاجر ورشکسته واقعاً از پرداخت قروض و تعهدات نقدی خود عاجز است، در آن صورت حکم ورشکستگی وی را صادر می‌کند.
3- اعلام ورشکستگی توسط دادستان
تنها طلبکاران نیستند که قربانی تاجر ورشکسته می‌شوند، بلکه ورشکسته شدن وی می‌تواند باعث ورشکستگی سایر تجار طلبکار وی هم بشود. دولت باید نظارت کاملی در امر تجارت، مخصوصاً ورشکستگی داشته باشد. در اینگونه موارد، دادستان حق این را دارد که به محض مشاهده وضعیت یک تاجر ورشکسته، که دارد موقعیت دیگران را به خطر می‌اندازد، وضعیت را به دادگاه اعلام تا دادگاه حکم ورشکستگی وی صادر شود.
درخواست حکم ورشکستگی تاجر
شخص طلبکار یا طلبکاران تاجر و دادستان می‌توانند اقدام به درخواست جهت صدور حکم ورشکستگی تاجر از طرف دادگاه نمایند. در صورتی که تاجر ورشکسته ظرف مدت 3 روز بعد از توقف از تأدیه بدهی، موضوع را به دادگاه اعلام نکند، این امر باعث می‌شود که دادگاه اقدام به صدور حکم ورشکستگی به تقصیر وی نماید.
همچنین تاجر ضمن اعلام توقف خود به دادگاه محل اقامتش، باید تشریفات و ترتیبات ذکر شده در مواد 413 و 414 ق.ت را به جا آورد؛ در صورتی که اینگونه عمل نکند، دادگاه ضمن صدور حکم ورشکستگی، قرار توقیف وی را نیز صادر خواهد کرد.
در صورتی که به واسطه اقدامات شخص تاجر ورشکسته، مانع اداره و تسویه عمل ورشکستگی شود، مطابق با قرار دادگاه توقیف خواهد شد. در شرکت‌های تجاری، اقدام ذکر شده بر عهده مدیر شرکت در حال تصفیه بر عهده مدیر تصفیه می‌باشد.
هزینه وکیل ورشکستگی
هزینه وکیل متخصص امور دعاوی ورشکستگی بستگی به توافق طرفین دارد .برای ملاحظه هزینه وکیل ورشکستگی وارد صفحه تعرفه های پرونده های قضایی شوید . تعرفه دقیق ، باتوجه به دلایل پرونده ، دادگاه صالح و پس از بررسی وکلای بخش تجاری اترس مشخص می شود.
در حال حاضر به دلیل ضعف مقررات مربوطه به ورشکستگی و سوءاستفاده ای که بسیاری از شرکت ها از مزایای آن به خصوص در عدم پرداخت خسارات بدهی ها و تسهیلات ، رویه قضائی در پذیرش آن سختگیری زیادی نموده است به طوری که در تهران کلیه دعاوی ورشکستگی چه مربوط به شخص حقیقی باشد و چه مربوط به شخص حقوقی باشد ،به مجتع قضائی دعاوی تجاری ارجاع می شود و به نظر می رسد ، آن مجتمع در پذیرش دعوی ورشکستگی سختگیری و دقت زیادی می نماید.
مثل همیشه توصیه ما این است ، برای طرح و دفاع دعاوی ورشکستگی با وکلای متخصص گروه دیوان خرد مشاوره کنید.جهت کسب اطلاعات بیشتر در مورد دعاوی ورشکستگی توسط شماره زیر با دیوان خرد تماس حاصل نمایید.
